Op 1 oktober heeft TNO de Quickscan Carbon Capture & Utilisation (CCU) aangeboden aan ChemistryNL en het ministerie van Klimaat en Groene Groei. De quickscan, in opdracht van ChemistryNL, brengt het Nederlandse CCU-speelveld in kaart en selecteert de meest kansrijke routes voor verdere ontwikkeling. De analyse is uitgevoerd op basis van technische criteria (zoals TRL), haalbaarheid in de Nederlandse context en de bijdrage aan verduurzaming en circulaire ketens.
Kansrijke CCU-routes voor Nederland
De quickscan komt uit op een shortlist van routes die technisch haalbaar zijn en aansluiten bij de Nederlandse industrie:
- CO₂ naar methanol TRL: 9. Methanol is een veelzijdige bouwsteen voor kunststoffen, oplosmiddelen en brandstoffen voor de luchtvaart en scheepvaart, sectoren die moeilijk te elektrificeren zijn. Voor de luchtvaart en scheepvaart gelden bovendien bijmengverplichtingen op EU-niveau. Pilot- en demonstratieprojecten op deze technologie lopen al in Europa en kunnen mogelijk in Nederland opschalen, met name in Rotterdam en Delfzijl.
- CO₂ naar syngas, bouwsteen voor synthetische luchtvaartbrandstoffen TRL: 6-7. Deze route is van strategisch belang voor de luchtvaart. Voor opschaling is een sterke koppeling nodig met grootschalige productie van groene waterstof.
- CO2 naar DME, een duurzaam dieselalternatief. TRL: 7-8
- CO2 naar oxaalzuur en mierenzuur. TRL: 4-6. Deze chemicaliën zijn belangrijke bouwstenen voor bijvoorbeeld kunststoffen, voedselproductie en brandstoffen.
- Mineralisatie van CO₂, TRL: 6-9. Technisch relatief rijp en toepasbaar in de bouwsector via carbonaten of vulstoffen. Het reductiepotentieel is beperkter, maar de maatschappelijke acceptatie en schaalbaarheid zijn hoog.
Technische kansen en barrières
De quickscan concludeert dat Nederland sterk gepositioneerd is dankzij zijn industriële clusters, de ontwikkeling van waterstofinfrastructuur, en een sterke kennis- en innovatiebasis.
Belangrijkste technische en structurele barrières zijn:
- Hoge energie- en waterstofbehoefte: grootschalige toepassing vraagt substantiële volumes duurzame elektriciteit en waterstof als grondstof.
- Kostenreductie en opschaling: veel routes zitten in de demonstratiefase (TRL 5–7) en zijn nog niet concurrerend met fossiele alternatieven.
- Integratie in waardeketens: succes hangt af van ketensamenwerking tussen CO₂-afvang, conversietechnologie en eindmarkten.
- Beleids- en marktprikkels: zonder duidelijke bijmengverplichtingen, CO₂-prijzen of certificeringssystemen blijft marktintroductie beperkt.
Volgende stap: innovatie-actieagenda CCU
De quickscan is bedoeld als opmaat naar een nationale innovatie-actieagenda CCU, die in de zomer van 2026 moet worden afgerond. Waar de quickscan zich richt op afzonderlijke technologieën, zal de actieagenda verbreden naar complete waardeketens. Daarbij worden de meest urgente acties benoemd om de ontwikkeling en toepassing van CCU daadwerkelijk te realiseren, inclusief de rol van bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Bovendien zal de innovatie-actieagenda voor de beoogde uitvoering zoveel mogelijk aansluiten bij bestaande initiatieven en gremia.
“Met deze quickscan hebben we scherp in beeld welke routes technisch haalbaar en kansrijk zijn voor Nederland. De volgende stap is om deze kennis te vertalen naar een gedragen innovatieagenda, zodat we de verduurzaming van de industrie versnellen en tegelijkertijd nieuwe verdienmodellen creëren,” aldus Jacqueline Vaessen, boegbeeld van de topsector Chemie.
